هنگامی که برای دریافت وجه چکی که در اختیار دارید به بانک مراجعه می نمایید، اگر متوجه شدید حساب فرد صادر کننده فاقد موجودی بوده یا موجودی حساب کمتر از مبلغ چک شما است و یا به دلایل دیگری مثل مغایرت امضاء و نظایر آن، چک غیر قابل پرداخت است، بایستی از بانک تقاضا نمایید گواهینامه عدم پرداخت وجه چک صادر نموده و به عبارت دیگر، چک را برگشت بزند.
1- وقتی که چک وعده دار باشد: در واقع چک شبیه پول نقد است و هدف اولیه از ابداع چک که جایگزین مناسبی برای اسکناس باشد و وسیله ای برای پرداخت نقدی. بنابراین اگر چکی به تاریخ امروز یعنی روزی که صادر می شود باشد چک کیفری است ولی اگر تاریخ چک تاریخی به غیر از تاریخ صدور چک باشد چک حقوقی است و نمی توان از طریق کیفری آن را پیگیری کرد و صادرکننده چک مجازات کیفری نخواهد شد.
حتمآ تا به حال شنیده اید که می گویند آیا چک کیفری است یا حقوقی؟ این عبارت فقط در مورد چکهای برگشتی (بلامحل) استفاده می شود و مربوط است به نوع مسئولیتی که شخص صادر کننده (صاحب حساب) چک دارد. اگر چکی کیفری باشد، می توان علاوه بر اینکه وجه چک را دریافت کرد، صاحب حساب (صادر کننده) را نیز به زندان انداخت، ولی اگر چکی حقوقی باشد، فقط میتوان وجه چک را دریافت کرد.
این دو مزیت مختص چک هستند و در بقیه اسناد ( سفته و چک ) چنین مزایایی وجود ندارد .
حکم سند لازم الاجرا بودن چک تعقیب کیفری صادرکننده چک
چک نوشتهای است که به موجب آن صادرکننده میتواند تمام یا قسمتی از پول خود را که نزد بانک دارد باز پس بگیرد یا به شخص دیگری واگذار کند. استفاده از چک از دیرباز در بین جوامع مختلف به سبب کاهش مشکلات حمل پول رواج یافت اما آنچه قرار بود روزی سبب آرامشمان شود این روزها بلای جان شده و انتشار گزارش های متعدد در خصوص افزایش حجم چک های برگشتی در کشورمان موجب نگرانی کارشناسان شده است.
چک یکی از اسناد تجاری است. برای تنظیم چک (بهعنوان معروفترین سند تجاری) لازم است اصولی را مدنظر داشته باشیم تا احتمال سوءِ استفاده از آن توسط فرد دیگر، کاهش یابد. در ابتدا باید بگوییم منظور ما از چک، همان چکهای عادی (چکهایی که توسط بانک در اختیار مشتریان قرارداده می شود) است که چند جای خالی دارند که باید پر شوند.
جرم خیانت در امانت مانند جرایمی چون قتل، سرقت، کلاهبرداری از گذشته های دور وچود داشته است و احادیث و دستورات زیادی از بزرگان دین در باره امانت داری وجود دارد.
همواره امکان مفقود شدن یا گم شدن چک یا دسته چک در نزد صادرکننده یا اشخاص ثالث وجود دارد و در صورت عدم اطلاع و عدم اقدام شایسته می تواند مشکلات عدیده ای را برای افراد بوجود آورد.
صلاحیت دادگاهها در هر دعوایی تابع قواعد خاص خود است. در مورد دعوای ناشی از صدور چک بلامحل با توجه اینکه دعوا در دادگاههای حقوقی مطرح شود یا کیفری یا دایره اجراییات ادارات ثبت، قواعد مربوط به صلاحیت دادگاهها متفاوت است. به این ترتیب که اگر دارنده یک چک بلامحل از طریق حقوقی بخواهد دعوایی را در دادگاهها مطرح کند، سه راه پیشرو دارد.
چک باید به صورت نقد و بدون وعده صادر شود چرا که چک باید همانند اسکناس وسیله پرداخت نقدی باشد. بنابراین اگر به فرض مثال، امروز چکی برای تاریخ فردا یا هفته یا ماه یا سال آینده صادر شود، صادرکننده چک مجازات کیفری نخواهد شد. البته خیلی از چک ها برای مدت زمانی حتی یکساله هم صادر می شود.