اطمینان معقول یا اطمینان مطلق؟!  

 اطمینان معقول، مفهومی است مرتبط با گرد آوری شواهد حسابرسی لازم تا حسابرس بتواند به این نتیجه برسد که صورت های مالی به عنوان یک مجموعه واحد، فاقد تحریف بااهمیت است. اطمینان معقول به تمام فرایند حسابرسی مربوط می‌شود.

حسابرس نمی‌تواند اطمینان مطلق کسب کند؛ چرا که در هر حسابرسی، محدودیت هایی ذاتی وجود دارد که بر توانایی وی در کشف تحریف های بااهمیت اثر می‌گذارد.

این محدودیت ها از عواملی چون موارد زیر پدید می‌آید:

•    استفاده از نمونه ‌گیری.

•    محدودیت های ذاتی کنترل های داخلی (برای مثال، امکان زیر پا گذاری کنترل های داخلی توسط مدیریت و تبانی).

•    این واقعیت که بیشتر شواهد حسابرسی، متقاعد کننده است نه قطعی.

کاری که حسابرس برای رسیدن به نظر حرفه‌ای انجام می‌دهد نیز متأثر از قضاوت است، به ویژه در موارد زیر:

الف-  گرد آوری شواهد حسابرسی؛ برای مثال، تصمیم‌ گیری در باره ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان روش های حسابرسی

ب-  نتیجه‌ گیری بر اساس شواهد حسابرسی گرد آوری شده؛ برای مثال، ارزیابی معقول بودن برآوردهایی که مدیریت در تهیه صورت های مالی به عمل ‌آورده است.

محدودیت های دیگری نیز ممکن است بر میزان متقاعد کنندگی شواهد حسابرسی در دسترس، برای نتیجه ‌گیری درباره ادعاهای بخصوصی اثر ‌گذارد (برای مثال، معاملات با اشخاص وابسته).

در این گونه موارد، برخی استانداردهای حسابرسی، بنا به ماهیت ویژه هر یک از ادعاها، روش های حسابرسی مشخصی را ارائه کرده است که در صورت نبود هر یک از موارد زیر، شواهد حسابرسی کافی و مناسب را فراهم می‌آورد:

الف- شرایط غیر عادی که خطر وجود تحریف بااهمیت را بیش از آنچه به طور معمول انتظار می‌رود، افزایش دهد.

ب-  هر گونه نشانه‌ای از رخداد تحریفی بااهمیت.

از این‌ رو و به دلیل عوامل یاد شده بالا، حسابرسی نبود تحریف بااهمیت در صورت های مالی را تضمین نمی‌کند؛ زیرا اطمینان مطلق دست نیافتنی است.

افزون بر این، اظهار نظر حسابرس، درباره موفقیت آتی واحد تجاری و نیز اثر بخشی یا کار آمدی نحوه اداره امور توسط مدیریت، اطمینانی نمی‌دهد.

منبع

 استانداردهای حسابرسی؛ بخش20: هدف و اصول کلی حسابرسی صورتهای مالی (تجدید نظر شده 1386)