سرقت  

امروزه در اکثر کشورهای جهان، جرم سرقت به دلیل گوناگونی آن به انواع مختلفی که هر یک شرایط خاص ومجازات مخصوص به خود را دارد، تفکیک شده است.

لفظ سرقت از ماده «سَرَقَ» به معنای «دزدیدن» است. و مصدر آن سرقه است و استراق سمع به معنای دزدانه‌گوش کردن، از همین کلمه ساخته شده است. سرقت در اصطلاح حقوق جزا در ماده 197 قانون مجازات اسلامی سرقت چنین تعریف شده است: «ربودن مال دیگری به طور پنهانی». توضیح این تعریف تنها شامل سرقت حدی می‌شود، اما اگر به جای قید «به طور پنهانی» از قید «به طور متقلبانه» استفاده شود شامل سرقت حدی و تعزیری می‌شود که در این صورت سرقت یعنی «ربودن مال منقول متعلق به دیگری به طور متقلبانه» در فقه، تعریف مشخص از سرقت ارائه نشده است، ولی شرایط وجوب و اجرای حد سرقت بیان گردیده.

سرقت تحت دو عنوان قابل مجازات خواهد بود:

- سرقت حدی

- سرقت تعزیری

برای آنکه بتوان مجازات سرقت حدی را اعمال کرد شرایط ذیل باید احراز گردد:

برای سارق :

- عقل

- بلوغ

- اختیار

- عدم اضطرار

- شبهه نداشتن

- شریک مال نبودن

- دزدیدن به صورت پنهانی

- نبودن پدر یا جدپدری مال باخته

شرایط مال مورد سرقت برای جاری کردن حد:

- مال در جای مناسب و امن باشد

- رسیدن به حدنصاب قیمت

راه های ثبوت حد سرقت:

- گواهی دو مرد عادل

- دو بار اقرار خود سارق

نکته ایی که در مورد سرقت وجود دارد این است که این جرم صرفا در مورد اموال منقول محقق میشود زیرا مال باید ربوده شود و اموال غیر منقول ذاتا قابل ربودن و سرقت نیستند.

مواردی که حد سرقت ساقط می شود:

- توبه قبل از ثبوت سرقت

- مالک شدن سارق

- باز گرداندن مال مسروقه قبل از شکایت در محل سابق

- بخشش مال باخته

سرقت تعزیری

- سرقت مقرون به آزار

- سرقت مسلحانه

- سرقت گروهی در شب

- کیف زنی یا جیب بری

بنابراین با این مصادیق میتوانیم بگوییم هر سرقتی مشمول حد نبود سرقت تعزیری را شامل میشود.

تفاوت در مجازات سرقت حدی و سرقت تعزیری:

به طور کلی جرایمی که مجازات حدی برایشان در نظر گرفته شده به این معناست که :

قاضی دقیقا باید همان مقدار مجازاتی که در قانون آمده حکم دهد و اجازه ی کم و زیاد کردن آن را ندارد.

اما مجازات های تعزیری معمولا در قانون برایشان حداقل و حداکثری قید شده که قاضی مختار است مابین آم مقدار ها حکم کند.

بنابراین حد، مجازاتی است که نوع و میزان آن در شرع مشخص شده و امکان تغییر آن توسط قاضی وجود ندارد.

اما تعزیر مجازاتی است که مقدار و نوع آن در دست قاضی است و تنها شرطی که راجع به آن باید رعایت شود این است که ومقدار آن از مچازات حدی کمتر باشد.

منبع

موسسه بین المللی، حقوقی و مطالعاتی نوین رویه حکیم صدرا

  گروه وکلای دادستا