آیین‌نامة معاملات در شرکت بورس اوراق بهادار تهران  

 

مادة 1. تعاریف‏ منظور از "سازمان،" در این آیین‏نامه، سازمان بورس واوراق بهادار و منظور از "بورس"شرکت بورس اوراق بهادارتهران سهامی عام است.

"معاملات،" خرید یا فروش اوراق بهاداری است که در بورس پذیرفته شده است.هرمعامله درصورتی قطعیت می یابد که به تایید "بورس" برسد.

"تابلوی بورس" تابلویی است که برای ارائة اطلاعات طبقه‌بندی شدة اوراق بهادار به‌کار می‌رود از قبیل تابلوی اصلی و فرعی، تابلو اوراق مشارکت دولتی و تابلوی اوراق مشارکت شرکت‌ها.

"عرضه،" عبارت است از اعلام آمادگی برای فروش اوراق بهادار از طرف کارگزار فروشنده.

"تقاضا،" عبارت است از اعلام آمادگى برای خرید اوراق بهادار از طرف کارگزار خریدار.

"مشتری،" شخصی است که متقاضی خرید (یا فروش) اوراق بهادار است. "مشتری" می‌تواند نمایندة قانونی خریدار یا فروشنده باشد.

"سفارش،" درخواست خرید و یا فروش اوراق بهادار است که توسط "مشتری" به کارگزار ارائه می‌شود.

"قیمت پیشنهادی،" نرخی است که برای هر واحد اوراق بهادار از طرف کارگزار وارد سامانة معاملات می‌‌‏شود.

"قیمت باز،" نرخی است که اختیار تعیین آن از طرف "مشتری" به کارگزار واگذار می‌شود.

"قیمت محدود،" نرخی است که حداکثر یا حداقل آن از طرف "مشتری" به کارگزار اعلام می‌شود.

"قیمت معین،" نرخ ثابتی است که توسط "مشتری" برای انجام معامله به کارگزار اعلام می‌شود.

"واحد پایة معاملاتی متعارف،" حداقل میزان اوراق بهادار در هر معامله است که توسط "بورس"تعیین می‌شود.

"واحد پایة معاملاتی نامتعارف،" میزان اوراق بهاداری که از واحد پایة معاملاتی متعارف کمتر است.

"قیمت آغازین،" قیمتی است که در شروع جلسة رسمی معاملاتی برای هر ورقة بهادار در تابلو بورس اعلام می‌شود.

"قیمت پایانی،" قیمت هر ورقة بهادار در پایان هر جلسة رسمی معاملاتی بورس است که محاسبه و توسط "بورس" اعلام می‌شود.

"حجم مبنا،" تعداد اوراق بهادار از یک نوع است که هر روز باید مورد دادوستد قرار گیرد تا کل درصد تغییر آن روز، در تعیین قیمت روز بعد ملاک باشد.

"سهم شناور آزاد" هر شرکت، بخشی از سهام آن شرکت است که دارندگان آن آمادة عرضه و فروش آن سهام می‌‌باشند، و قصد ندارند با حفظ آن‌ قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.

"دامنة ‌نوسان قیمت،" پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسة رسمی‌ معاملاتی بورس، قیمت می‌‌تواند نوسان داشته باشد.

"بستن نماد،" توقف معاملات هر یک از انواع اوراق بهادار طی دورة معین طبق دستورالعمل مربوطه می‌باشد.

"محدودیت حجمی،" حداکثر تعداد اوراق بهاداری است که در هر نماد معاملاتی طی هر سفارش در سامانة معاملات وارد می‌شود. این رقم مضرب صحیحی از "واحد پایة معاملاتی متعارف" است.

"سپرده‌گذاری،" عملیاتی است که طی آن اوراق بهاداری که در سامانة معاملات به ثبت رسیده است، قابلیت معامله پیدا می‌کند.

"تسویه و پایاپای،" مرحلة پایانی انجام معامله است که طی آن مالکیت اوراق بهادار به خریدار و وجوه حاصل از معامله به فروشنده منتقل می‌شود.

"نماد معاملاتی،" شناسه‌ای است که برای هریک از اوراق بهادار به‌صورت منحصر به‌فرد در سامانة معاملات تعریف شده است. این شناسه می‌تواند به‌صورت حروف، عدد و یا ترکیبی از هر دو باشد.

"کد معاملاتی،" شناسة "مشتری" جهت انجام معاملة اوراق بهادار در سامانة معاملات است. این شناسه به‌صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو می‌باشد.

"کد معاملاتی گروهی،" شناسه‌ای است که برای ورود سفارش‌های خرید و یا فروش گروهی برای هر شرکت کارگزاری در سامانة معاملات تعریف شده است. این شناسه به‌صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو می‌باشد.

"سامانة معاملاتی،" سیستم رایانه‌ای است که دریافت سفارش‌های خرید و فروش، تطبیق سفارش‌ها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام می‌شود.

"ایستگاه معاملاتی،" پایانة معاملاتی کارگزار است که با سامانة معاملاتی بورس در ارتباط می‌باشد. هر "ایستگاه معاملاتی" با کدی مشخص می‌شود که به آن "کد ایستگاه معاملاتی" گویند. ایستگاه‌های معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف می‌شود.

"معاملة بلوک،" معاملاتی است که در آن قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمی‌شود.

"معاملة ترجیحی،" انتقال سهام شرکت‌های دولتی به کارکنان واحدها به‌منظور اجرای برنامه‌های خصوصی‌سازی است که به نرخ معینی انجام می‌شود.

"معاملات اشخاص خارجی،" خریدوفروش اوراق بهادار اشخاص خارجی است که حسب مورد، پس از اخذ مجوز از مراجع ذی‌ربط، اقدام به معاملة اوراق بهادار می‌‌کنند.

"معاملات دوطرفه،" معاملاتی است که کارگزار هم‌زمان نقش کارگزار خریدار و فروشنده را برعهده دارد.

"معاملات خوشه‌ای،" خرید یا فروش مجموعه‌ای از اوراق بهادار است که به‌طور یک‌جا معامله می‌‌شود.

"معاملات چرخشی،" معاملاتی است که با تکمیل چرخة آن ظرف یک جلسة معاملاتی، وضعیت مالکیت طرفین معامله تغییری نمی‌کند.

"معاملات مشروط،" معاملاتی است که برای انجام و یا نحوة تسویة آن، شرایطی برابر مقررات "بورس"تعیین شده باشد.

"معاملات با اقربا،" خریدوفروش اوراق بهادار با همسر و اقربای درجة یک (طبقة اول نسبی طبق تعریف قانون مدنی) است.

"معاملات اعتباری،" معاملاتی است که درصدی از ثمن معامله از طریق بانک و یا مؤسسة مالی یا اعتباری تأمین مالی شده باشد.

"معاملات تجدید ساختار،" انتقال اوراق بهادار از طرف شرکت مادر به شرکت‌های تابعه با هدف تجدید ساختار است.

"معاملات عمده،" معاملاتی است که تعداد سهام مورد معامله از درصد معینی از کل سهام آن شرکت، یا حجم معاملات آن طی دورة معین، و یا حجم معاملات کل بازار طی مدت معین، بیشتر باشد.

"خرید گروهی،" خرید اوراق بهادار توسط کارگزار با کد معین، و تخصیص آن به مشتریان است.

"فروش گروهی،" فروش اوراق بهادار تجمیع‌شدة تعدادی از مشتریان با کد معین کارگزار می‌باشد.

"انتقال قهری،" انتقال اوراق بهاداری است که با فوت دارندة آن به وراث قانونی وی صورت می‌گیرد.

"انتقال قانونی،" انتقال اوراق بهاداری است که به موجب قوانین خاص و یا با حکم دادگاه صالحه به شخص دیگری صورت می‌گیرد.

"شاخص،" نماگری است که تغییرات قیمت یا بازدة یک یا مجموعه‌ای از اوراق بهادار را طی دورة زمانی مشخص نشان می‌دهد.

"پذیرش مضاعف،" پذیرش اوراق بهاداری است که علاوه بر "بورس"در بورس دیگری نیز پذیرفته شده باشد.

"بازارگردان،" کارگزار/معامله گری است که با اخذمجوز لازم با تعهدبه افزایش نقدشوندگی وتنظیم عرضه وتقاضای اوراق بهادارمعین وتحدید دامنه نوسان قیمت آن،به دادوستدآن اوراق می پردازد.

"عرضة اولیه،" منظور نخستین عرضة اوراق بهادار شرکت، پس از پذیرش آن در بورس است.

"کارگزار معرف،" کارگزاری که در پذیرش اوراق بهادار نقش مشاور و کارشناس را برای عرضة اولیه برعهده داشته باشد.

"کارگزار متعهد پذیره‌نویسی،" کارگزاری است که در عرضة‌ اولیة اوراق بهادار به بورس، هماهنگی برای تأمین مالی خرید بخشی از اوراق را که به فروش نمی‌رسد، به‌عمل آورده باشد.

"حراج،" سازوکاری برای دادوستد اوراق بهادار برپایة انطباق سفارش‌های خریدوفروش مشتریان با درنظرگرفتن اولویت قیمت و زمان است.

"جلسة رسمی معاملاتی،" ساعاتی پیوسته از یک نشست کاری است که معاملات اوراق بهادار در این ساعات انجام می‌پذیرد. "بورس" می‌تواند در یک شبانه‌روز بیش از یک نشست رسمی معاملاتی داشته باشد.

تبصره :تعاریف و اصطلاحات دیگری که برحسب ضرورت های کار با سامانه کامپیوترو یا پیاده سازی نرم افزارهای جدیدمورد نیاز باشد،توسط هیئت مدیره"بورس" تعیین واعلام می شود.

مادة 2. ساعت و روزهای انجام معاملة انواع اوراق بهادار در بورس، به استثناى روزهاى تعطیل رسمی توسط هیئت‌مدیره"بورس" تعیین و اعلام می‌شود.

تبصره: تغییرات ساعت و روزهای انجام معامله حداقل 15 روز قبل از انجام بایستی به اطلاع عموم برسد.

مادة 3. معاملات بورس، مگر در مواردی که در این آیین‌نامه آمده است، به طریقة حراج انجام می‌‏شود. کارگزاران پیشنهادهاى خریدوفروش خود را با توجه به سفارش‌های خریداران و فروشندگان، تعداد اوراق بهادار و قیمت آن‌ها را در سامانة معاملاتی وارد خواهند نمود.

مادة 4. معاملات بورس با رعایت اولویت قیمت و زمان ورود سفارش به سامانة معاملاتی انجام می‌‌شود. جزییات نحوة‌ انجام معاملات در "دستورالعمل نحوة انجام معاملات" خواهد آمد.

مادة 5. حدود و شیوة عملیات کارگزاران در خریدوفروش اوراق بهادار تابع "دستورالعمل نحوة انجام معاملات" خواهد بود.

مادة 6. هیئت‌مدیرة "بورس" می‌تواند در مواردى که نوسان غیرعادی در قیمت پیشنهادى یا معاملاتی اوراق بهادار در هر جلسه مشاهده کند، از انجام معامله جلوگیری نماید. چگونگی انجام کار در دستورالعمل "توقف معاملات" خواهد آمد. هیئت مدیرة بورس می تواند اختیارات موضوع این ماده را به مدیرعامل تفویض نماید.

تبصره: در صورتى که کارگزار خریدار یا فروشنده نسبت به تصمیم جلوگیرى از انجام معامله براساس این ماده معترض باشد، باید اعتراض خود را با ذکر دلایل، براى رسیدگى و تعیین تکلیف، به "سازمان" تسلیم نماید. رسیدگى به این اعتراض ظرف 48ساعت، به عمل می‌آید.

مادة 7. شرایط و چگونگی عرضة اولیه اوراق بهادار تابع دستورالعمل "عرضة اولیه اوراق بهادار" خواهد بود.

مادة 8. انواع معاملات اوراق بهادار، شرایط معامله، میزان اطلاعاتی که در زمان معامله می‌‌باید انتشار یابد، مراحل انجام سفارش خریدوفروش، و سایر شرایط انجام معامله در "دستورالعمل نحوة انجام معاملات" خواهد آمد. تسویة وجوه و پایاپای اوراق بهادار و شرایط تسویه خارج از اتاق پایاپای، بر طبق "دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای" انجام خواهد شد.

مادة 9. معاملات بورس باید در شرایط رقابتی و همواره به صورت حراج انجام شود. در صورتی که انجام معامله‌ای به صورت حراج ممکن نباشد، این معاملات با مصوبه شورای بورس خارج از جلسه رسمی معاملات قابل انجام است.

مادة 10. در مواردى که کارگزارى برای اوراق بهادار خاصی به‌عنوان "کارگزار معرف" یا "کارگزار متعهد پذیره‌نویسی،" عمل کند، برطبق دستورالعمل "عرضه اولیه اوراق بهادار" حق‌تقدمى براى وى در نظر گرفته می‌‌شود.

مادة 11. وجوه مربوط به سهام معامله‌شده در بورس همراه با وکالت‏نامة فروش سهام و اصل سهام باید حداکثر تا 72ساعت از تاریخ معامله بین کارگزاران خریدار و فروشنده ردوبدل گردد. کارگزار فروشنده، موظف است تشریفات مربوط به انتقال سهام معامله‌شده را ظرف 72 ساعت (سه جلسة معاملاتی) از تاریخ معامله انجام داده و سهام را تحویل خریدار نماید. در صورتى‌که علل یا توافقى دیگر در مورد تحویل بعد از مهلت‏هاى تعیین‌شده، وجود داشته باشد، مراتب باید حداکثر تا پایان نشست رسمی معاملاتی مربوط کتباً به اطلاع مدیرعامل "بورس" برسد. در هر صورت، معامله انجام‌شده، قطعى به شمار می‌‌رود. ساعات تسویه و یا مدت‌زمان مربوط به انتقال سهام، براساس "دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه و پایاپای" انجام خواهد شد.

ماده 11 مکرر (1)  کلیۀ معاملات عمده‌ای که فروشنده برای انجام معامله با شرایط اعلام آمادگی نماید، صرفاً با موافقت مدیرعامل انجام می‌شود. بورس تسهیلات لازم را با رعایت موارد زیر توسط کارگزاران برای انتقال سهام فراهم می‌آورد:

1 - کارگزار فروشنده، مکلف است  شرایط فروشنده را منطبق با مقررات بورس و براساس دستورالعمل معاملات دریافت و به بورس اعلام نماید.

2 - کارگزار فروشنده، پس از مشخص شدن برندۀ رقابت، مکلف است سند تسویۀ خارج از پایاپای حصه غیرنقدی را که پس از تأمین شرایط اعلامی معامله از سوی خریدار به امضای طرفین معامله (خریدار و فروشنده) رسیده است به بورس تسلیم نماید. قطعیت معامله منوط به پرداخت حصۀ نقدی از سوی خریدار و ارائۀ سند تسویه خارج از پایاپای، مطابق مقررات می‌باشد. مهلت ارایۀ سند تسویۀ خارج از پایاپای و قطعیت معامله حداکثر 9 روز کاری بعد از مشخص شدن برندۀ رقابت می‌باشد.

درصورت عرضه سهام جهت انجام معامله عمده از سوی سازمان خصوصی سازی، افزایش مهلت تسویه حصه نقدی و ارایۀ سند تسویۀ خارج از پایاپای از 9 روز کاری به 30 روز کاری به درخواست آن سازمان و موافقت وزیرمحترم اموراقتصادی و دارایی به عنوان رئیس شورای عالی بورس و اوراق بهادار امکان پذیر می باشد.

خاتمة مهلت، آخرین ساعت کاری روز نهم یا سی‌ام حسب مورد خواهد بود. ساعت کاری در ایام ماه مبارک رمضان از ساعت 8 صبح تا 3 بعدازظهر و سایر ایام از ساعت 8 صبح تا 4 بعدازظهر می‌باشد

3- خریدار مکلف است از طریق کارگزار خود حداکثر تا پایان مهلت‌های مقرر در بند (2) این ماده نسبت به تسویه حصۀ نقدی معامله از طریق اتاق پایاپای اقدام نماید.

4 - در صورتی که حصة نقدی مطابق با شرایط اطلاعیۀ عرضه توسط کارگزار خریدار به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در موعد مقرر واریز نشود معامله محقق نشده و سهام موضوع اطلاعیه عرضه در مالکیت فروشنده باقی خواهد ماند. در این صورت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی کلیۀ کارمزدهای متعلقه را از محل 3 درصد واریزی خریدار کسر و مابقی آن را به عنوان وجه‌الضمان ناشی از عدم انجام تعهدات خریدار به حساب کارگزار فروشنده جهت پرداخت آن به فروشنده واریز می‌نماید.

تبصره- وجوه مازاد بر 3 درصد واریزی از سوی خریدار به کارگزار وی مسترد خواهد شد.

5 - به محض درج اطلاعیۀ عرضۀ سهام توسط بورس، سهام موضوع معامله به کد مخصوص که برای انجام معاملات عمده در نظر گرفته می‌شود انتقال می‌یابد و فروشنده و کارگزار فروشنده نمی‌توانند بدون موافقت بورس از عرضۀ سهام خودداری نمایند.

6 - در صورتی که خریدار مطابق مقررات، برندۀ رقابت بوده و شرایط قطعیت معامله مندرج در اطلاعیۀ عرضه را فراهم نماید، فروشنده مکلف به امضای سند تسویه خارج از پایاپای و ارائه آن به کارگزار خود می‌باشد. در غیراینصورت فروشنده مکلف است علاوه بر کارمزدهای معامله، به برندۀ رقابت که به موجب دستورالعمل اجرایی این مقررات نسبت به واریز وجه یا ارایۀ ضمانت‌نامه اقدام کرده است از قرار هر ماه 2 درصد خسارت، معادل مبلغ واریزی یا ارزش ضمانت‌نامۀ بانکی برای مدتی که وجه واریزی در حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی متوقف بوده یا ضمانت‌نامۀ بانکی معتبر در اختیار آن شرکت بوده است پرداخت نماید. انتقال سهام از کد مخصوص به کد مالکیت فروشنده منوط به پرداخت خسارت مندرج در این بند خواهد بود.

7– فروشنده مجاز است حداکثر تا پنج درصد از حصۀ نقدی را در خارج از مهلت‌های مقرر در بند (2) این ماده دریافت نماید. در این صورت حصۀ مزبور نیز غیرنقدی تلقی خواهد شد و همزمان با ارایۀ سند تسویۀ خارج از پایاپای، آن بخش نیز خارج از پایاپای تسویه شده و معامله قطعی می‌گردد. در صورت عدم توافق خریدار و فروشنده به شرح فوق، حصۀ نقدی باید به ترتیب مندرج در بند (3) این ماده از طریق اتاق پایاپای تسویه شود.

8 – در صورت عدم امضای سند تسویۀ خارج از پایاپای از سوی خریدار یا فروشنده یا عدم ارایۀ آن به بورس معامله محقق نشده و به اختلاف طرفین براساس ترتیبات مقرر در مادۀ 36 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران رسیدگی خواهد شد. متخلف علاوه بر پرداخت خسارت طرف مقابل مکلف است کلیه کارمزدهای معامله را به ذینفع آن پرداخت نماید. مبنای محاسبۀ خسارت قابل پرداخت حسب مورد براساس مفاد بند (4) یا بند (6) این ماده خواهد بود.

9 – در صورتی که معامله به هر دلیل محقق نشود حصۀ نقدی واریزی از سوی خریدار (غیر از 3% از قیمت پایه جهت شرکت در رقابت) به کارگزار خریدار مسترد خواهد شد.

 

ماده 11 مکرر (2) کارگزار خریدار برای توزیع گستردۀ اوراق بهادار با موافقت مدیرعامل بورس می‌تواند از مهلت حداکثر 3 روز کاری برای تخصیص و ارایۀ فهرست نهایی خریداران استفاده نماید.

مادة 12. وجوه مربوط به معامله‏هاى اوراق مشارکت باید حداکثر ظرف 24ساعت از تاریخ معامله، واریز شود. در صورتى‌که وجوه اوراق مشارکت پس از 24ساعت پرداخت نشود، کارگزار فروشنده می‌تواند درخواست ابطال معامله یا اخذ جریمة هر روزى که وجه دیرتر پرداخته می‌‌شود، اقدام نماید. در هر صورت، کارگزار خریدار نمی‌‌تواند تقاضای ابطال معاملة انجام‌شده را نماید و موظف به پرداخت خسارت به کارگزار فروشنده، است. جزییات پایاپای و تسویة اوراق مشارکت براساس مفاد "دستورالعمل سپرده‌گذاری،‌ تسویه، و پایاپای" خواهد بود.

مادة 13. نحوة تکمیل اسناد مربوط به معاملات و تحویل آن‌ها به "بورس" و نیز نحوة تسویة وجه طبق دو دستورالعمل "نحوة انجام معاملات" و "سپرده‌گذاری، تسویه و پایاپای" انجام می‌شود.

مادة 14. دستورهای خرید یا فروش اوراق مشارکت بانک مرکزی و دولت بدون توجه به محدودیت‌های مقرر در آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های بورس در "بورس" قابل معامله خواهد بود.

مادة 15. انجام معاملات قهری، قانونی، اشخاص خارجی، گروهی، خوشه‌ای، مشروط، با اقربا، اعتباری، تجدید ساختار و ترجیحی طبق دستورالعمل‌های "نحوة انجام معاملات" و "سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای" انجام خواهد شد.

مادة 16. کارگزاران موظف‌اند از انجام معاملات چرخشی اجتناب کنند، و در صورتی‌که سهواً این‌ نوع معاملات را انجام داده، و بعداً به ماهیت معامله پی بردند، مراتب را بلافاصله به مدیرعامل "بورس"  اطلاع دهند. جزییات مربوطه در "دستورالعمل نحوة انجام‌ معاملات" خواهد آمد.

مادة 17. در مواقعى که اعلام خرید کارگزاران یا قطعیت معامله مورد تردید باشد، رأى مدیرعامل "بورس" یا نمایندة وی قطعى و لازم‌الاتباع می‌باشد.

مادة 18. معاملات عمده براساس "دستورالعمل معاملات عمده" انجام می‌‌شود.

مادة 19. نحوه و چگونگی وثیقه‌گذاری اوراق بهادار بر طبق "دستورالعمل توثیق اوراق بهادار" انجام می‌‌شود.

مادة 20. "بورس" موظف به رعایت قوانین پولی‌وبانکی، مصوبات بانک مرکزی و شورای پول‌واعتبار در مورد "معاملات اعتباری" و ابلاغ این مصوبات و مصوبات "شورا" ، "سازمان " و هیئت‌مدیرة بورس به کارگزاران است.

مادة 21. پذیرش اشتباهات سهوی کارگزاران درمورد معاملات تاحدی مجاز است که در دستورالعمل "توقف معاملات" تعیین شده است.

مادة 22. کارگزاران موظف‌اند ضمن رعایت سفارش مشتریان از فرم‌هایی برای پذیرش سفارش‌های خریدوفروش مشتریان استفاده کنند که از طرف "بورس" طراحی شده است.

سفارشی که به‌صورت غیرحضوری از طریق تلفن، فاکس، و یا به‌شکل الکترونیک به کارگزار داده می‌‌شود، باید به‌نحوی انجام شود که در دستورالعمل "نحوة انجام معاملات" تصریح شده است.

مادة 23. نحوة ادامة معاملات ناتمام اوراق بهادار در نشست معاملاتی بعدی، بر طبق "دستورالعمل نحوة انجام معاملات" انجام می‌‌شود.

مادة 24. بازکردن و بستن نمادهای معاملاتی و صدور مجوز توقف نماد براساس "دستورالعمل توقف نمادها" انجام خواهد شد.

مادة 25. "بورس" موظف است اطلاعات لازم از جمله قیمت‌ آغازین و پایانی، شاخص و میزان سهم شناور آزاد را برای تحلیل بازار و انجام معاملات عادلانه و مبتنی بر عرضه‌وتقاضا به نحو مقتضی در اختیار بازار قرار دهد.

مادة 26. نحوة انجام معاملات اوراق بهادار مختلف از جمله سهام، حق‌تقدم سهام، اوراق مشارکت، سبد سهام، و هر نوع اوراق بهاداری که  در بورس پذیرش می شوند، براساس "دستورالعمل نحوة انجام معاملات" خواهد بود.

مادة 27. میزان کارمزد دریافتى کارگزاران از هر طرف معامله به شرح زیر محاسبه می‌گردد:

در معاملات سهام هر یک از طرفین معامله کارمزدى از قرار 4 در هزار مبلغ معامله به کارگزارى که معامله را از طرف آنها انجام داده پرداخت خواهد کرد. در معاملات اوراق مشارکت هر یک از طرفین کارمزدى از قرار 0.75 در هزار مبلغ معامله به کارگزار مربوط پرداخت خواهد کرد.

تبصره: حداقل کارمزد معاملات 15.000 ریال است. حداکثر کارمزد کارگزاران در یک معامله 100میلیون‌ریال است. در معاملات اوراق مشارکت حداقل مبلغ کارمزد کارگزاران 000ر20 ریال و حداکثر آن 30 میلیون ریال است.

مادة 28. به‌منظور انجام پروژه‏هاى گسترش بورس به میزان 3/0 درصد از ارزش معاملة سهام که 15/0 درصد آن را خریدار و 15/0 درصد آن را فروشنده پرداخت می‌‌کند، توسط سازمان وصول و مستقیماً به حساب بانکى خاصى به نام سازمان کارگزاران بورس واریز می‌‏شود. این وجوه منحصراً با تصویب شوراى بورس به مصرف طرح‏ها و پروژههاى توسعة بورس خواهد رسید. هرگونه دخل‌وتصرف در موجودى حساب بانکى مذکور توسط سازمان، بدون تصویب شوراى بورس ممنوع می‌باشد. درصد یادشده از معاملات اوراق مشارکت دریافت نخواهد شد. درمورد سایر ابزارهای موردمعامله در بورس، درهر مورد موضوع در آیین‌نامة اوراق بهادار یادشده خواهد آمد.

تبصره: حداکثر کارمزد موضوع این ماده در هر معامله 500 میلیون‌ریال می‌باشد که از هریک از طرفین معامله دریافت می‌شود.

مادة 29. کارگزاران مکلف‌اند دفاتر سفارش‌های دریافتی خود را مطابق دستورالعمل‌های مربوطه ثبت و از فرم‏هایى که سازمان مقرر می‌‌دارد استفاده کنند. مسؤولیت حفظ فرم‌های سفارش مکتوب و الکترونیک و اطمینان از صحت سفارش‌های انجام‌شده با کارگزاران است.

مادة 30. کارگزاران مکلف‌اند تمام وجوهى را که از مشتریان خود براى انجام معامله دریافت می‌دارند، در پایان هر روز در حساب جارى مخصوصى که نزد یکى از بانک‌ها و تحت عنوان "حساب جارى معاملاتی کارگزارى" به نام خود باز می‌کنند، منظور نمایند. در برگة مخصوصى که سازمان براى منظورنمودن وجه تهیه می‌‏کند، باید ذکر شود که وجوه مزبور بابت فروش یا خرید چه تعداد سهام یا اوراق مشارکت متعلق به فروشنده یا خریدار (با ذکر نام و مشخصات فروشنده یا خریدار) می‌باشد. کارگزاران مجاز نیستند به هیچ‌وجه وجوه مشتری را برای مدتی خارج از زمان تعیین‌شده در دستورالعمل نزد خود نگاه دارند، و یا هرگز از محل وجوه آن‌ها، برای سایر مشتریان و یا کارگزاری خود، معامله‌ای انجام دهند. جزییات امر در آیین‌نامة "نحوة نگهداری وجوه مشتریان" خواهد آمد.

مادة 31. کارگزاران و نمایندگان آن‌ها که در امور مربوط به خریدوفروش سهام فعالیت دارند می‏توانند تا میزان نصاب‌های مندرج در زیر براى خود و افراد تحت تکفل خود، سهام به قیمت تابلو خریدارى نمایند:

الف) اعضای حقیقی و نمایندگان اشخاص حقوقی عضو هیئت‌مدیره و مدیرعامل و کارکنان شرکت‌های کارگزاری جمعاً تا سقف 250 میلیون‌ریال (به قیمت خرید).

 ب) شرکت‌های کارگزاری تا سقف صددرصد سرمایة ثبت و پرداخت‌شده و یا هفتاد درصد ارزش ویژة حقوق صاحبان سهام شرکت کارگزاری هرکدام که کمتر باشد.

تبصره: کارگزاران عبارت‌اند از مدیران عامل و اعضای هیئت‌مدیرة شرکتهاى کارگزارى و نمایندگان کارگزاران عبارت‌اند از دارندگان گواهی‌های حرفه ای که در بورس فعالیت می‌کنند.

مادة 32. درمورد انتقال سهام به مدیران و کارکنان واحدها، انتقال براساس مصوبة " انتقال سهام به کارکنان شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس" انجام خواهد شد.

مادة 33. تسویة‌ معاملات در خارج از اتاق پایاپای و سیستم تسویة بورس فقط محدود به مواردی است که در "دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای" می‌‌آید.

مادة 34. کارگزاران موظف‌اند مفاد این آیین‏نامه را رعایت و اجرا نمایند. درصورت عدم رعایت آن مشمول مقررات پیش‌بینی شدة مربوطه خواهند شد.

مادة 35. دستورالعمل‌های اجرایی این آیین‌نامه پس از تصویب هیئت‌مدیرة "سازمان " و ابلاغ آن معتبر و لازم‌الاجراست.

توضیح :مواد27 و28 تا تصویب کارمزدهای جدید به قوت خود باقی خواهد بود.

الحاقی : (مصوبه 83/6/30 شورای بورس )

با انجام برخی از معاملات در خارج از وقت قانونی به شرح ذیل موافقت می نماید:

سهامی که به موجب قرادادهای منعقده مابین ارگانهای دولتی (مانند سازمان صنایع ملی ایران) و اشخاص حقوقی و حقیقی که بنابر رای حکم تعیین شده توسط ریاست جمهوری یا هیئت وزیران و تنفیذ ریاست جمهوری می‌باید انتقال یابد، به قیمت توافق شده انجام شود.

 

سهامی که به موجب مقررات قانونی به منظور تأدیه دیون دولت به سازمان تامین اجتماعی، سازمان بازنشستگی و غیره منتقل می‌شود، به قیمت تعیین شده یا قیمت تابلوی بورس انتقال یابد.

 

سهامی که به سرمایه‌گذاری مربوط است که به تصویب سازمان سرمایه‌گذاری خارجی رسیده است و از طریق آن مصوبه سهامداران خارجی اجازه یافته‌اند به قیمت تعیین شده در مصوبه آن سازمان سهام را خریداری نمایند.

 

منبع

سایت بورس اوراق بهادار