حسابداری مالیاتی چیست؟  

و شامل مقولاتی نظیر: "مالیات بر ارث، حق تمبر، مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، هزینه های قابل قبول، قرائن و ضرایب مالیاتی، مقررات عمومی، وظایف مودیان، وظایف اشخاص ثالث، تشویقات و جرائم مالیاتی، ابلاغ، وصول مالیات، مراجع تشخیص مالیات و وظایف و اختیارات آنها، ترتیب رسیدگی و..." می باشد.

بنا به ماده یک این قانون، هر شخص حقیقی و حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می کند، مشمول پرداخت مالیات می باشد. ویا طبق ماده 48 ق.م.م (قانون مالیاتهای مستقیم) سهام و سهم الشرکه کلیه شرکتهای ایرانی موضوع قانون تجارت بر اساس ارزش اسمی سهام یا سهم الشرکه به قرار دو در هزار مشمول حق تمبر خواهند بود که باید ظرف مدت حداکثر دو ماه از تاریخ ثبت قانونی شرکت و یا ثبت افزایش سرمایه باطل و پرداخت شود، در غیر اینصورت طبق ماده 51 ق.م.م علاوه بر اصل حق تمبر معادل دو برابر آن جریمه خواهند شد.

طبق ماده 53 ق.م.م درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می گردد عبارت است از مال الاجاره، اعم از نقدی و غیر نقدی، پس از کسر 25% بابت هزینه ها و استهلاکات. طبق ماده 85 حداکثر میزان معافیت مالیات حقوق مشخص شده. در ماده 97 موارد تشخیص علی الراس مودیان مشخص شده است. طی ماده 104 افراد مکلفند بابت پرداخت هر کونه حق الزحمه 5% آن را کسر و ظرف مدت سی روز به حساب تعیین شده سازمان امور مالیاتی واریز کنند.

طبق ماده 105 جمع درآمد شرکت ها و درآمد ناشی از فعالیتهای انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران و خارج از ایران تحصلی می شود، مشمول مالیات به نرخ 25% می باشد. ماده 147 و 148 به هزینه های قابل قبول می پردازد. اگر شرکتی گزارش خلاصه لیست حقوق و دستمزد خود را در موقع مقرر در قانون، تنظیم نکند و به حوزه مالیاتیش تحویل ندهد، علاوه بر اصل مالیات، طبق ماده 197 جریمه ای معادل 2% خلاصه لیست، وطبق ماده 199 جریمه ای معادل 20% مالیات متعلق، به آن شرکت تعلق خواهد گرفت. همینطور در مورد عدم محاسبه، کسر و پرداخت مالیات تکلیفی در موعد مقرر در قانون، علاوه بر اصل مالیات، به علت تضییع حقوق دولت طبق ماده 199 جریمه ای معادل 20% به آن شرکت تعلق خواهد گرفت.

و یا اینکه به هر دلیل اظهارنامه مالیاتی شرکتی به موقع به حوزه مالیاتیش ارائه نشود، علاوه بر تشخیص مبنای علی الراس برای محاسبه مالیات بر درآمد، طبق تبصره ماده 192 با جریمه ای معادل 40% بدون بخشیدگی مواجه خواهد شد. و نیز عدم ارائه ترازنامه و حساب سود و زیان و ارائه دفاتر قانونی(پلمبه)، علاوه بر تشخیص مبنای علی الراس برای محاسبه مالیات بر درآمد، طبق ماده 193 مشمول جریمه ای برای هر یک از موارد معادل 20% و در مورد رد دفاتر 10% مالیات خواهد بود. ضمنا طبق ماده 272 ق.م.م در صورت در خواست اشخاص از سازمان حسابرسی و یا حسابداران رسمی و یا موسسات حسابرسی (بنا به در خواست مودیان) اشخاص مذکور مکلفند گزارش حسابرسی مالیاتی تنظیم کنند و جهت تسلیم به اداره امورمالیاتی مربوط در اختیار مودی قراردهند.

قانون مالیات بر ارزش افزوده که مورخ 28/7/1381 بعنوان لایحه توسط دولت وقت به مجلس ارائه شده بود، پس از گذشت حدودا شش سال کار کارشناسی در تاریخ 17/2/1387 مشتمل بر ده فصل و 53 ماده و 47 تبصره به تصویب مجلس رسید و از تاریخ 1/7/1387 لازم الاجرا شد. این قانون شامل مقولاتی نظیر: کلیات و تعاریف، معافیتها، نرخ و نحوه محاسبه مالیات، وظایف و تکالیف مودیان(مشمولان مالیات)، سایرمقررات، عوارض کالاها و خدمات، سایر و عوارض خاص می باشد. برای مثال ماده 12 و 13 در مورد کالاها و خدمات معاف از مالیات می باشد. و یا ماده 14 و 15 و 16 در مورد نرخ و نحوه محاسبه مالیات است. در مورد وظایف و تکالیف مودیان در ماده 22 و 23 این قانون آمده است: "مودیان مالیاتی در صورت انجام ندادن تکالیف مقرر در این قانون و یا در صورت تخلف از مقررات این قانون، علاوه بر مالیات متعلق و جریمه تاخیر، مشمول جریمه ای به شرح زیر خواهند بود:

1-عدم ثبت نام مودیان در مهلت مقرر معادل 75% مالیات متعلق تا تاریخ ثبت نام یا شناسایی.

2-عدم صدور صورتحساب معادل 100% مالیات متعلق.

3-عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب معادل 100% مالیات متعلق.

4-عدم درج و تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه اعلام شده معادل 25% مالیات متعلق.

5-عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت نام یا شناسایی به بعد، حسب مورد، معادل 50% مالیات متعلق.

6-عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک حسب مورد معادل 25% مالیات متعلق.

7-تاخیر در پرداخت مالیاتهای موضوع این قانون در مواعد مقرر، موجب تعلق جریمه ای به میزان 2% در ماه، نسبت به مالیات پرداخت نشده و مدت تاخیر خواهد بود."

لازم به ذکر است طی ماده 21 همین قانون مودیان می بایست در پایان هر دوره مالیاتی(هرفصل) حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ انقضای هر دوره، اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده آن دوره را به سازمان امور مالیاتی تسلیم نمایند و مالیات متعلق را به حسابی که از سوی سازمان امور مالیاتی تعیین می گردد واریز نمایند. در ماده 26 این قانون ذکر شده : در صورت عدم ارائه دفاتر و اسناد و مدارک مورد نیاز، متخلف مشمول جریمه مقرر در ماده 22 این قانون محسوب گردیده و مالیات متعلق به صورت علی الراس تشخیص داده و مطالبه و وصول خواهد شد.

در هیچ یک از مواد قوانین مالیاتهای مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده برای مودیانی که از مفاد و مواد قوانین مذکور، کم اطلاع یا بی اطلاع بوده اند، و دچار تاخیر، تخطی و یا تخلفی سهوی یا خدای ناکرده عمدی در امور مالیاتی شرکتشان شده اند، هیچگونه بخشش و یا تخفیفی وجود ندارد! و متاسفانه این گونه شرکتها با هزینه های هنگفت و سرسام آور مالیاتی روبرو خواهند شد، که اثرات و تبعات سوء آن تا سالیان متمادی بر سر شرکت سایه خواهد انداخت، و فرصت استفاده از هر گونه معافیت مالیاتی و هزینه های قابل قبول و انواع استهلاکات و همینطور انواع تخفیفات مالیاتی برای این گونه شرکتها از بین خواهد رفت.

از این رو هر شخص حقیقی یا حقوقی ایرانی نیاز به مشاور یا حسابداری پیدا می کند که با اشراف به مجموعه قوانین مالیاتی بتواند امور مالی و مالیاتی وی را تمشیت کند.

حسابدار یا مشاور مالیاتی:

حسابدار یا مشاور مالیاتی کسی است که علاوه بر اشراف به امور حسابداری عادی ، از اشرافی لازم به مجموعه قوانین مالیاتی خاصه قانون مالیاتهای مستقیم موارد (مالیات بر درآمد ، معافیتها ، هزینه های قابل قبول و استهلاک ، قرائن و ضرایب مالیاتی ، تشویقات و جرائم مالیاتی ، وظایف اشخاص ثالث ، آیین نامه تحریر دفاتر ، بخشنامه ها و آراء مهم مالیاتی) و همین گونه قانون مالیات برارزش افزوده ، و استانداردهای حسابداری برخوردار باشد تا بتواند به موقع و موثر به تکالیف مودیان بپردازد و مانع از بروز جرائم متعدد و سنگین مالیاتی شود و احیانا با بهره مندی از بخشودگی های مالیاتی به مجموعه کاری خود سود برساند.

منبع:

پویاحساب